پژوهشهای صورت گرفته در حوزه سلامت و درمان با کمک هوش مصنوعی، حاکی از آن است که این فناوری میتواند تحولات چشمگیری در زمینهی تحقیق و تشخیص و درمان ایجاد کند از همین رو حضور آن در این حوزه به امری اجتنابناپذیر تبدیلشده است. پزشکی علاوه بر جنبههای تحلیلی، تشخیصی و یا درمانی جنبههای انسانی نیز دارد؛ به همین خاطر هوش مصنوعی جایگزینی برای پزشکان نیست بلکه با گسترش افق دید پزشکان، اطمینان در تشخیص و درمان را به همراه دارد.
یادگیری ماشین بهعنوان یکی از شاخههای هوش مصنوعی در زمینه پیشبینی و تشخیص الگو بر پایه دادههای بزرگ، به ابزاری قدرتمند در زمینه بیوانفورماتیک تبدیل شده است. امروزه فناوری هوش مصنوعی میتواند سیستمهای بیوانفورماتیک را پشتیبانی کند. سیستمهای بیوانفورماتیک، بیماریهای ژنتیکی را تشخیص داده و سلامت و امنیت داروهای جدید را پیشبینی میکنند. بدین ترتیب میتوان کارایی خدمات پزشکی را افزایش داد و موجب آرامش خاطر بیماران شد.
این روزها شاهد روند رو به رشد استفاده از رباتهای توانبخشی در مراکز درمانی مختلف هستیم. عواملی همچون افزایش جمعیت سالخورده، کمبود مددیار و لزوم افزایش کارایی مددکاران و کمک به توانبخشی افراد ناتوان نیاز به این روباتها را روزبهروز افزایش داده است. در حال حاضر فناوریهای نوین مانند هوش مصنوعی راهکارهای مؤثر بسیاری را برای ارتقای کیفیت زندگی افراد سالخورده و معلول حرکتی ایجاد کردهاند.
فناوری هوش مصنوعی میتواند ارائه کمکهای بشردوستانه را هم تحت تأثیر قرار دهد؛ به عبارت دیگر، هوش مصنوعی میتواند فرایند تحویل کمکهای بشر دوستانه را به فرایندی ایمنتر و تأثیرگذارتر تبدیل کند. همچنین هوش مصنوعی میتواند مدیریت پرسنل (امدادگران)، امدادرسانی، امکان برقراری ارتباط و ارائه کمکهای پزشکی را به نحوی کارآمدتر و تأثیرگذارتر انجام دهد و سالانه میلیاردها دلار در هزینههایی که صرف امور بشردوستانه میشود، صرفهجوییکند.
تشخیص بیماری و درمان یکی از کاربردهای مهم هوش مصنوعی در حوزهی بهداشت و درمان است. با اینکه وجود خطا در همهی رشتهها و حرفهها وجود دارد ولی در حوزه پزشکی امری خطیر میباشد؛ زیرا که ممکن است منجر به آسیب دیدن بیمار و حتی در برخی از مواقع به مرگ وی بیانجامد. به همین خاطر بهبود روند تشخیص بیماری توسط هوش مصنوعی میتواند تا حدود زیادی خطاهای پزشکی را کاهش داده و موجب افزایش کیفیت تشخیصهای پزشکان شود.
سلولهای سرطانی موجب ایجاد تغییرات فیزیکی و شیمیایی در بدن میشوند و این تغییرات در تصویربرداریهای پزشکی به خوبی مشهود است، هوش مصنوعی میتواند با دقت و سرعت بالاتری تفاسیر مرتبط با این عکسها را ارائه دهد و خیلی از جزئیاتی را که پزشکان قادر به تشخیص آن نیستند، تشخیص بدهد. امروزه متخصصین هوش مصنوعی در حال توسعه نوعی پلتفرم مبتنی بر هوش مصنوعی هستند که ده برابر سریعتر از یک کامپیوتر معمولی در مورد سرطان تحقیق میکند.
کاربردهای هوش مصنوعی در رادیولوژی که با استفاده یادگیری عمیق صورت میگیرد، تحولات چشمگیری در این زمینه پدید آورده است. در این فناوری، الگوریتمهای یادگیری عمیق عملکرد سیستم عصبی انسان را شبیهسازی کرده و از آن بهعنوان یک شبکه ارتباطی برای خود استفاده میکند. در آینده با کمک هوش مصنوعی نیازی بهصرف مدتزمان طولانی توسط رادیولوژیستها نیست و کار تحلیل و پردازش عکسهای گرفته شده از بیمار به عهدهی هوش مصنوعی خواهد بود.
هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که با تولید و کشف داروهای مختلف برای پیشگیری و درمان انواع مختلف بیماریها، سطح سلامت افراد حاضر در یک جامعه را ارتقاء بخشد. از جمله مزیتهای اصلی بهکارگیری هوش مصنوعی در ساخت داروها، سرعت عمل بسیار بالا و کاهش هزینهها است؛ با استفاده از هوش مصنوعی میتوان روند تولید داروهایی را که برای به نتیجه رسیدن آنها سالها زمان صرف میشد را طی چند ماه و یا چند روز انجام داد.