برای نخستین‌بار، نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران توسط پژوهشگران دیده‌بان هوش مصنوعی پارت نگاشته شد

سه‌ پژوهشگر مجموعه دیده‌بان هوش مصنوعی، وابسته به مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت، به‌تازگی یک مقاله پژوهشی با نام «نگاشت نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران مبتنی بر پایگاه استنادی اسکوپوس» در دوفصل‌نامه علمی‌پژوهشی دانشگاه شاهد منتشر کرده‌اند. این نشریه یکی از مجلات علمی‌پژوهشی معتبر کشور است.

از آنجا که دانشگاه شاهد به‌عنوان یک دانشگاه بنیادین در زمینه علم‌سنجی فعالیت دارد، از سال 1394 این مجله را به‌عنوان اصلی‌ترین مجله پژوهشی ایران، در این زمینه منتشر می‌کند. این نشریه مورد تأیید کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار دارد و در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (آی اس سی) نیز منتشر می‌شود.

نویسندگان این مقاله دکتر ایمان ظهوریان، دکتر فاطمه سلیمانی روزبهانی و دکتر حامد اجاقی هستند.

آقای ظهوریان در رشته مدیریت (مقطع دکتری) تحصیل کرده‌اند و به‌عنوان سرپرست «پروژه دیده‌بان هوش مصنوعی» در مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت فعالیت دارند. خانم سلیمانی در رشته «مدیریت فناوری اطلاعات» مدرک خود را دریافت کرده‌اند و به‌عنوان کارشناس هوش مصنوعی در پروژه «دیده‌بان هوش مصنوعی» در مرکز تحقیقات پارت فعالیت دارند. آقای اجاقی نیز در رشته مدیریت فناوری دکتری گرفته‌اند و در جایگاه کارشناس هوش مصنوعی در پروژه «دیده‌بان هوش مصنوعی» مرکز تحقیقات پارت فعالیت می‌کنند.

مقاله «نگاشت نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران مبتنی بر پایگاه استنادی اسکوپوس» با هدف مشخص کردن ابعاد تولیداتِ علمیِ پژوهشگرانِ ایرانی در حوزه هوش مصنوعی، با استفاده از روش ترسیم نقشه موضوعی نوشته شده است.

روش‌شناسی این پژوهش بر اساس مطالعه‌ای کاربردی بوده که در آن از تکنیک‌های تحلیل هم‌واژگانی و تحلیل‌شبکه‌ استفاده شده است. جامعه پژوهشی در این‌جا، مستندات حوزه هوش مصنوعی پژوهشگران ایرانی است، که در پایگاه استنادی اسکوپوس از سال 1978 تا ژانویه 2022 منتشر شده و از نرم‌افزارهای Excel، VOSviewer و Gephi جهت پردازش، تحلیل داده‌ها و استخراج نقشه‌ها و نمودارها استفاده شده است.

در این پژوهش یافته‌ها نشان می‌دهد، ایران در حوزه هوش مصنوعی در رتبه سی‌ویک‌ام جهان و جایگاه سوم خاورمیانه قرار دارد. در زمینه هوش مصنوعی نویسندگان آمریکایی بالاترین همکاری را با نویسندگان ایرانی داشته‌اند و شاخه‌های دانش رایانه‌ای بالاترین و دندانپزشکی کمترین مستندات را در این زمینه منتشر نموده‌اند. مقالات مجله‌ای بیشترین نوع مستندات منتشر شده هستند و بالاترین تعداد ارجاعات 825 مورد است. نسبت مقالات مجله‌ای ایران در مقایسه با مقالات کنفرانسی بسیار بیشتر از نسبت جهانی است. همچنین استانداردهای ارائه اطلاعات وابستگی سازمانی در مستندات تولید شده توسط پژوهشگران ایران به‌هیچ عنوان درست رعایت نمی‌شود و حاصل آن عدم دقت در نتایج جستجوهای مربوط به این مستندات است.

نتیجه‌گیری این مقاله نشان می‌دهد که این بررسی می‌تواند نقشه‌ راهی برای پژوهش‌های آتی و سرمایه‌گذاری بخش‌های اجرایی در حوزه هوش مصنوعی باشد. نتایج نشان می‌دهد روند تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی به‌طورکلی صعودی بوده است؛ با این‌حال این سرعت رشد در مقایسه با سایر کشورها بسیار کم‌تر است. محققین ایرانی در انتخاب موضوعات پژوهشی با مسیر کلی این حوزه در اکثر سال‌ها همراه و همگام بوده‌اند و در برخی سال‌ها با یک گام تأخیر پیش رفته‌اند.

این مقاله در راستای اهداف پروژه «دیده‌بان هوش مصنوعی» در مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت نوشته شده اشت. دیده‌بان هوش مصنوعی پروژه‌ای است که در تلاش است، فعالیت‌های بازیگران زیست‌بوم فناوری هوش مصنوعی ایران را پیاپی رصد کند و زیر نظر داشته باشد. این پروژه نتایج بررسی‌ها و تحلیل‌های بوم‌شناسی خود در زمینه هوش مصنوعی را به‌صورت دوره‌ای در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد، تا از این پروژه امکان اشتراکِ دانش، شناسایی زمینه‌های مستعد و قابل رشد و همچنین بهبود جریان هوش مصنوعی کشور و تکامل اکوسیستم هوش مصنوعی در ایران فراهم شود.

اگر مایل به مطالعه مقاله پژوهشی «نگاشت نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران مبتنی بر پایگاه استنادی اسکوپوس» در دوفصل‌نامه علمی‌پژوهشی دانشگاه شاهد هستید، می‌توانید با مراجعه به لینک زیر آن را مطالعه کنید.

مطالعه مقاله

[yasr_visitor_votes size=”medium”]